Hiperandrogenizm jest stanem, w którym organizm kobiety wytwarza zbyt dużo męskich hormonów - androgenów. To schorzenie może być wynikiem zmian w obrębie jajników lub nadnerczy, które wydzielają te hormony. Zbyt wysoki poziom androgenów może też być spowodowany problemami z tarczycą lub przysadką mózgową.

Charakterystyczne objawy hiperandrogenizmu to m.in.: trądzik, łysienie, nadmierne owłosienie (zwłaszcza na twarzy), zwiększenie masy ciała, zaburzenia miesiączkowania, problemy z płodnością, drażliwość czy problemy ze snem.

Proces patofizjologiczny hiperandrogenizmu polega na zaburzeniu równowagi między hormonami steroidowymi. W wyniku niedoboru progesteronu w organizmie, gromadzi się nadmiar androgenów, co prowadzi do powstawania objawów związanych z hiperandrogenizmem.

Symptomy nadmiaru androgenów są różne i mogą zależeć od wielu czynników, takich jak wiek, płeć czy styl życia. Przede wszystkim, najczęstsze objawy hiperandrogenizmu to:

• Trądzik i inne zmiany skórne,
• Nadmierne owłosienie na ciele i twarzy,
• Łysienie typu męskiego,
• Nierównowaga hormonalna i zaburzenia miesiączkowania,
• Zwiększenie masy ciała,
• Zmiany nastroju, drażliwość,
• Problemy ze snem.

Jeśli zauważysz u siebie jedno lub więcej z tych objawów, warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą hormonalnym, który zdiagnozuje problem.

Istnieje wiele czynników, które wpływają na poziom hormonów w organizmie, w tym na poziom androgenów. Jednym z najważniejszych z nich jest dieta.

Badania wykazują, że dieta bogata w warzywa, owoce, białka i tłuszcze nienasycone może pomóc zredukować poziom androgenów i zwiększyć poziom progesteronu. Badania sugerują także, że dieta o niskim indeksie glikemicznym może również wpłynąć na równowagę hormonalną oraz na problemy z insulinoopornością, które mogą prowadzić do hiperandrogenizmu.

Wskazane jest również unikanie żywności przetworzonej, cukrów prostych, pożywienia wysoko przetworzonego, nasyconych tłuszczów oraz mięsa czerwonego. Zalecana jest dieta o niższym indeksie glikemicznym owoców i warzyw, takich jak szpinak, brokuły, marchewki czy truskawki.

Konsultacja z dietetykiem oraz wprowadzenie zdrowej żywności mogą wpłynąć na poprawę funkcjonowania tarczycy, procesy metaboliczne i zmniejszenie objawów związanych z hiperandrogenizmem.

Leczenie hiperandrogenizmu zwykle skupia się na zwiększeniu poziomu progesteronu w organizmie, dzięki czemu równowaga hormonalna zostaje ponownie przywrócona. Podstawa terapii to stosowanie leków hormonalnych, takich jak doustne środki antykoncepcyjne, spironolakton, kortykosteroidy, lub metforminę. U niektórych pacjentek stosuje się także iniekcje kwasu poli-L-laktykowego, co może zmniejszyć poziom androgenów w organizmie.

W przypadku schorzeń takich jak policystyczne jajniki (PCOS) ważne jest kontrolowanie choroby metabolicznej, w tym nadciśnienia i insulinooporności.

Hiperandrogenizm jest chorobą, którą można kontrolować, jednak całkowite wyleczenie jest dość rzadkie. Wczesna diagnoza i leczenie mogą pomóc w zapobieganiu zmian związanych z hiperandrogenizmem i minimalizowaniu ryzyka powikłań.

Kontrolowanie objawów hiperandrogenizmu może wymagać podejmowania działań zmierzających do zmiany stylu życia, w tym stosowania zdrowej diety, poprawy higieny snu i ćwiczenia regularnie. Ważne jest również kontrolowanie poziomu hormonów i wizyty u specjalisty hormonalnego.

Hiperandrogenizm może być spowodowany różnymi przyczynami, w tym zespołem policystycznych jajników (PCOS), nadczynnością kory nadnerczy, nowotworami jajników lub nadnerczy, zespołem Cushinga oraz niektórymi rzadkimi genetycznymi zaburzeniami. PCOS jest jedną z najczęstszych przyczyn hiperandrogenizmu u kobiet i może towarzyszyć mu także insulinooporność, otyłość, zaburzenia miesiączkowania oraz problemy z płodnością. Nadczynność kory nadnerczy może prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu i testosteronu we krwi, co z kolei może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze czy osteoporoza. Natomiast nowotwory jajników lub nadnerczy mogą prowadzić do nadmiernego wydzielania hormonów androgenowych, co z kolei może powodować objawy hiperandrogenizmu, takie jak nadmierna owłosienie czy trądzik. Z kolei zespół Cushinga charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem kortyzolu, co może powodować m.in. tycie, zmiany skórne oraz zmiany psychiczne.